4 BYTOMSKIE SPOTKANIA EDUKACYJNO-WYCHOWAWCZE - 2006

27-31  MARZEC 2006 ROKU

Już po raz czwarty  w dniach 27-31  marca 2006 roku odbyły się „Bytomskie Spotkania Edukacyjno-Wychowawcze”. W latach poprzednich tematyka ich  była zróżnicowana i dotyczyła: pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (w roku 2003),  sposobom rozwijania zdolności dzieci i młodzieży (2004) oraz formom pomocy psychologiczno- pedagogicznej (2005). Tegoroczny cykl „Spotkań” organizowany był pod hasłem:

„Dziecko z trudnościami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania w rodzinie, szkole i grupie rówieśniczej”

Żyjemy w czasach w, których obserwujemy głęboki kryzys psychospołeczny współczesnej młodzieży. Negatywizm szkolny, szeroko pojęta agresja i przemoc międzyrówieśnicza, różne formy uzależnień,   depresje i zaburzenia lękowe to tylko niektóre objawy zachowań naszych uczniów, z  którymi spotykamy się na co dzień. W ostatnich latach, tak z perspektywy poradni i szkoły,  obserwujemy stały wzrost liczby dzieci i młodzieży mających znaczne problemy w funkcjonowaniu społecznym. Przyczyn tych zjawisk jest na pewno wiele i są one przedmiotem wielu interdyscyplinarnych analiz naukowych.  Istotnym wydaje się, by problem dziecka widzieć w szerokiej perspektywie- psychologicznej, pedagogicznej , socjologicznej czy medycznej. Tylko takie specjalistyczne podejście i wzajemna współpraca wszystkich podmiotów działających na rzecz dziecka i jego rodziny stanowi szansę na większą skuteczność w tym zakresie.

Występujące zagrożenia i pogłębiające się problemy wychowawcze naszych uczniów wynikają zapewne, z kryzysu aksjologicznego tkwiącego w rodzinie, instytucjach wychowawczych i zbiorowościach społecznych. Bez wzmożonej pracy edukacyjnej i wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, a często i medycznego  trudno będzie te trudności przezwyciężyć.

Zainicjowane, przed kilkoma laty, przez  pracowników Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, „Bytomskie Spotkania Edukacyjno-Wychowawcze” są próbą wielopłaszczyznowego podejścia do problemu pomocy dziecku i jego rodzinie. W trakcie konferencji i warsztatów staramy się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom i podejmować te tematy, które z punktu widzenia społecznego są najważniejsze.

Stąd w tegorocznych Spotkaniach odzwierciedlenie znalazły tematy związane:

-         z zaburzeniami zachowania

-         szeroko pojętą agresją

-         nadpobudliwością psychoruchową u dzieci i młodzieży

-         czy formami leczenia i psychoterapii zaburzeń emocjonalnych

W trakcie „Spotkań” staramy się upowszechniać przekonanie, iż bez dobrego wychowania, właściwych przykładów i pozytywnych autorytetów nie da się ukształtować dobrych ludzi, wrażliwych postaw społecznych czy  właściwych relacji międzyrówieśniczych. Im szybciej zrozumiemy, znaczenie prawidłowych zabiegów profilaktyczno-wychowawczych i pomocy psychologiczno-pedagogicznej, tym mniej wysiłków i środków potrzeba będzie na usuwanie rozległych skutków patologii społecznych. Mamy nadzieję, że tegoroczne Spotkania, poświęcone wsparciu emocjonalnemu i pracy nad zaburzeniami emocjonalnymi  przyczyniły się do rozwoju i doskonalenia działań wszystkich placówek oświatowych w naszym mieście na rzecz dzieci i młodzieży.

W ramach "Spotkań" oprócz konferencji odbyły się zajęcia szkoleniowo-warsztatowe, przygotowane dla nauczycieli i pedagogów naszego miasta.

Celem tegorocznych „Spotkań” była refleksja nad kondycją współczesnej pomocy psychologicznej w poradni,  przedszkolach i szkołach. Towarzyszyło nam przesłanie, by udzielana przez nas pomoc i wsparcie  były coraz lepsze, coraz bardziej skuteczne.

W pierwszym dniu (27 marca)  inaugurującym „Spotkania” , w sali Sesyjnej Urzędu Miejskiego w Bytomiu odbyła się konferencja, w której uczestniczyło ponad 250 osób: nauczycieli, psychologów, pedagogów i pracowników socjalnych, na co dzień pracujących w szkołach i placówkach oświatowych i socjalnych naszego oraz okolicznych miast. Przybyłych na konferencję uroczyście powitał dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bytomiu mgr Wojciech Żywczok, wyrażając nadzieję iż, tegoroczny cykl imprezy w sposób znaczący przyczyni się do doskonalenia form pomocy dziecku z zaburzeniami zachowania i emocji.  Uroczystego otwarcia dokonał Zastępca Prezydenta Miasta Bytomia mgr Marian Stajno. Wśród zaproszonych gości byli przedstawiciele Kuratorium Oświaty: mgr Mirosław Papiernik – dyrektor Delegatury w Bytomiu oraz wizytator mgr Aleksandra Radzioch-Dzienis. Urząd Miasta , oprócz Prezydenta, reprezentowali mgr Stefania Wawer –Naczelnik Wydziału Edukacji oraz  mgr Helena Colik oraz mgr Piotr Kosok. Tematyka wygłaszanych w trakcie konferencji wykładów była bardzo różnorodna, poruszająca zagadnienia związane pomocą dziecku przejawiającemu zaburzenia zachowania i emocji.

PROGRAM KONFERENCJI                                                                                        

„Zaburzenia zachowania – problem interdyscyplinarny” - lekarz medycyny Aleksandra Lamparska – Warchalska - kierownik Wojewódzkiej Poradni Zdrowia Psychicznego Dla Dzieci i Młodzieży w Katowicach               

„Inteligencja emocjonalna – czym jest i jakie ma znaczenie w rozwojudzieci i młodzieży” mgr Małgorzata Koper – psycholog Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bytomiu     

„Wpływ środowiska rodzinnego na rozwój emocji i zachowanie dziecka" -mgr Danuta Woźniak – psycholog Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Bytomiu        

„Trudności okresu dorastania w perspektywie systemu rodzinnego.Autorytet i autonomia„ - mgr Aleksandra Zawrzel – psycholog Poradni – Psychologiczno-Pedagogicznej w Bytomiu     

„Trudności w zachowaniu a kompensacja zmysłów” - mgr Ilona Nitychoruk –Piekarz – surdopedagog, tyflopedagog Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bytomiu                                                                                                                                                                                   

"Doświadczenia w pracy z chłopcami  z zaburzeniami zachowania w Ośrodku Szkolno- Wychowawczego w Gliwicach.   Ich wykorzystanie w procesie przekształcenia w młodzieżowy ośrodek socjoterapii” - mgr Marek Ginter- dyrektor, mgr Celina Bartoszek-psycholog                                                                                                                          

„Prezentacja Zakładu Pielęgnacyjno-Opiekuńczo – Psychiatrycznego dla Dzieci i Młodzieży w Zbrosławicach”- mgr  Aleksandra Glazer – Rusin - dyrektor                                                                              

„Sposoby radzenia sobie z agresją w szkole w wybranych państwach Unii Europejskiej” - mgr Ślezyk Natalia – nauczyciel Zespołu Szkół nr 5 w Bytomiu                                                                                                         

„Jak pokonać agresję w szkole? Nauczycielskie ogniwo w łańcuszku szkolnej agresji” - mgr Alicja Jaroń – pedagog Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bytomiu                                                                               

„Mówić, odczuwać” – wulgaryzmy jako zjawisko o charakterze masowym wśród młodzieży gimnazjalnej- mgr Jolanta Bobulska – pedagog Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej  w Bytomiu                  

 „ System pomocy dziecku nadpobudliwemu psychoruchowo” - mgr Krystyna Wiatrz – pedagog Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bytomiu

W ramach „Spotkań”, oprócz konferencji, odbyło się także 8 spotkań szkoleniowo-warsztatowych,  przygotowanych dla szerokiego grona dyrektorów, nauczycieli, pedagogów szkolnych oraz studentów kierunków pedagogicznych i socjalnych.  Ich problematyka obejmowała duży wybór zagadnień praktycznych, istotnych w rozwiązywaniu aktualnych problemów i organizowaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w  poradni, szkołach i placówkach oświatowych. Każdy z uczestników mógł znaleźć dla siebie interesujące go zagadnienie. W warsztatach udział wzięło blisko 150 osób. Prowadzili je pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bytomiu. Tygodniowe spotkania, ludzi na co dzień pracujących z dziećmi i młodzieżą, dały możliwość wymiany doświadczeń, wzbogacenia warsztatu pracy, a także integracji wokół aktualnych, istotnych problemów poradnictwa i pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Dla uczestników przygotowany został kolejny numer czasopisma wydawanego przez naszą placówkę „Poradnik”. Zawierał on refleksje pracowników Poradni dotyczące istotnych zagadnień wsparcia psychologicznego. Redaktor czasopisma mgr Aleksandra Zawrzel starała się tak dobrać problematykę, by była ona istotnym uzupełnieniem wiedzy nauczycieli i poruszała zagadnienia mniej znane.

Wnioski i refleksje z tegorocznych „Spotkań”:

Przed poradnictwem i pomocą psychologiczno-pedagogiczną rysują się nowe perspektywy, ściśle związane ze zmianami w otaczającym nas świecie. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej pociąga za sobą konieczność dostosowania form organizacyjnych i metod pracy z dzieckiem i młodzieżą do potrzeb zmieniającej się cywilizacji. Analiza aktualnej roli wsparcia psychologiczno-pedagogicznego w systemie oświatowym pozwoliła  na sformułowanie następujących uogólnień dotyczących  najbliższej przyszłości:

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w dużej mierze wymaga dalszej specjalizacji. Potrzeba ta wynika ze złożoności problemów, z którymi zgłaszają się do psychologa, pedagoga. To już nie tylko trudności szkolne, ale przede wszystkim, coraz bardziej złożone problemy wychowawcze:

• zaburzenia zachowania i emocji, nadpobudliwość psychoruchowa
• wszelkiego rodzaju formy uzależnień: od alkoholu, narkotyków, komputera
• różnorodne formy niedostosowania społecznego
• niepełnosprawność sensoryczna, ruchowa, intelektualna
• choroby terminalne, psychiczne
• złożone problemy rodzinne

Większy zakres działań jest adresowany do dzieci małych i ich rodziców. Wczesna interwencja musi znaleźć właściwe miejsce na polu działań terapeutycznych. Dotyczy ona, w głównej mierze, pomocy dziecku z zaburzeniami i deficytami rozwojowymi.

Na szerszą skalę  podejmowane są nowe zadania w zakresie poradnictwa zawodowego i szkolnego. W ścisłej współpracy z urzędami pracy, biurami kariery zawodowej oraz doradcami zawodowymi pracującymi w szkołach  w poradniach powstają profesjonalne bazy informacji zawodowej i szkolnej oraz kluby przygotowujące do samodzielnego wyboru zawodu i kierunku kształcenia.

W dalszym ciągu rozwijać się powinny formy wsparcia społecznego dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością. Wszystkie placówki- szkoły, przedszkola, poradnie, w większym niż dotychczas zakresie, podejmować winny działania rewalidacyjne i terapeutyczne. Ważnym zadaniem może okazać się również wspieranie rodziców i nauczycieli dzieci z niepełnosprawnością.

Następuje dalsza intensyfikacja działań na rzecz wzmacniania dzieci i młodzieży zdolnej i wybitnie zdolnej. Dotychczas pomoc psychologiczno-pedagogiczna koncentrowała się głównie na uczniach z różnorodnymi deficytami rozwojowymi. Natomiast jest faktem, że również dzieci zdolne mogą przeżywać problemy emocjonalne wymagające pomocy specjalisty.

W związku z akcesją z Unią Europejską pojawiać się będą w naszym kraju obywatele innych państw. Dlatego ważnym zadaniem poradnictwa i pomocy psychologiczno-pedagogicznej będzie wypracowanie metod pomocy tej grupie uczniów. W tym względzie należy podjąć wysiłki w celu przygotowania bazy doradczej i terapeutycznej. Nowe metody muszą uwzględniać standardy europejskie.

Niezbędnym wydaje się włączanie w proces doradztwa najnowocześniejszych technologii informacyjnych i komputerowych. W ramach poradnictwa młodzieżowego i rodzinnego rozwijać się będą nowe metody poradnictwa alternatywnego np. przez internet.

Dominujące formy terapii indywidualnej, w większym niż dotychczas zakresie, uzupełniane są formami grupowymi- zajęciami socjoterapeutycznymi , grupami wsparcia, warsztatami szkoleniowymi czy zajęciami psychoedukacyjnymi. Formy te pozwolą skorzystać ze specjalistycznej pomocy większej liczbie osób.

Konieczne jest także dalsze podejmowanie wysiłków na rzecz budowania pozytywnego wizerunku psychologa, pedagoga i burzenia istniejących, w tym zakresie, uprzedzeń. Należy rozpowszechnić ideę poradnictwa i pomocy psychologiczno-pedagogicznej  w środowiskach lokalnych.